Dwi wedi clywed y geiriau ‘gwerth cymdeithasol’ yn cael eu disgrifio fel ‘nonsens’, ‘ymarferiad ticio bocs’, a ‘rhywbeth allwn ni sortio gyda phrynu cit newydd i dîm pêl-droed lleol, yn peintio waliau neuadd gymunedol, neu gasglu rhywfaint o sbwriel ar hyd glan afon’.
Mae’n hanfodol bellach bod diwydiant adeiladu’r DU yn deall yn iawn sut mae ‘gwerth cymdeithasol’ yn ei olygu ac yn edrych; sut wrth i ni ymgysylltu’n iawn, mae’n sicrhau newid cynaliadwy, diriaethol i gymuned ac mae’n wirioneddol effeithio arno. Nid yw’n golygu cyflawni rhywbeth rydych chi’n meddwl sydd ei angen, megis ceginau cawl niferus oherwydd i’r cyfryngau neu Awdurdod Lleol sôn am ddigartrefedd yn ei ranbarth! Mae’n hanfodol i gwmnïau adeiladu ddeall y materion cymdeithasol penodol o fewn yr ardal dendro.
Peidiwch â chymryd fy ngair i amdano; os yw cwmnïau adeiladu am barhau i ennill gwaith gyda’r sector cyhoeddus, sy’n cyfrif am tua chwarter yr allbwn adeiladu yn y DU, mae angen iddyn nhw gymryd sylw o’r ddeddfwriaeth sy’n rhoi gwerth cymdeithasol yn amlwg iawn o fewn y broses dendro.
Yng Nghymru, cydnabyddir y term gwerth cymdeithasol gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 sy’n ei gwneud yn ofynnol i gyrff cyhoeddus yng Nghymru feddwl am effaith hirdymor eu penderfyniadau, gweithio’n well gyda phobl, cymunedau a’i gilydd, ac atal problemau parhaus megis tlodi, anghydraddoldebau iechyd a newid yn yr hinsawdd.
Mae’n pennu pum ffordd o weithio y mae angen i gyrff cyhoeddus eu cyflawni os ydynt am gyrraedd y nodau lles a nodir yn y Ddeddf. Sef:
- Hirdymor: pwysigrwydd cydbwyso anghenion byrdymor â’r angen i ddiogelu’r gallu hefyd i fodloni anghenion hirdymor
- Integreiddio – Ystyried sut y gall amcanion lles cyrff cyhoeddus effeithio ar bob un o’r nodau lles, ar eu hamcanion, neu ar amcanion cyrff cyhoeddus eraill
- Cynnwys – Pwysigrwydd cynnwys pobl sydd â diddordeb mewn cyflawni’r nodau lles, a sicrhau eu bod yn adlewyrchu amrywiaeth yr ardal a wasanaethwn.
- Cydweithio – Gweithredu ar y cyd ag unrhyw berson arall (neu wahanol rannau o’r corff ei hun) a allai helpu’r corff i gyflawni ei amcanion lles.
- Atal – Sut y gall gweithredu i atal problemau rhag digwydd neu waethygu ein helpu i fodloni’n hamcanion.
Atgyfnerthir y Ddeddf gan Nodyn Polisi Caffael WPPN 01/20 sy’n rhoi cyngor i gyrff y sector cyhoeddus yng Nghymru ar amcanion polisi cyffredinol Llywodraeth Cymru ac adrodd canlyniadau mewn perthynas â chymalau gwerth cymdeithasol / buddion cymunedol.
Mae’r Nodyn Polisi ar gyfer sylw pob awdurdod contractio yng Nghymru, gan gynnwys, adrannau Llywodraeth Cymru, Cyrff GIG Cymru, Cyrff a Noddir gan Lywodraeth Cymru, Awdurdodau Lleol a’r sector cyhoeddus ehangach, a roddwyd ar waith o fis Tachwedd 2020.
Mewn geiriau eraill, os yw cwmnïau adeiladu am ennill busnes gyda’r sector cyhoeddus yng Nghymru, mae angen iddynt ddeall sut i sicrhau gwerth cymdeithasol diriaethol sy’n berthnasol i’r cymunedau y byddant yn gweithio ynddynt. Trwy wneud hyn, gall busnesau adeiladu perthnasoedd traws sector cryfach, tyfu eu busnes a rhoi yn ôl i’r gymuned.
Dylai sicrhau gwerth cymdeithasol o fewn y cymunedau lle mae busnes yn gweithredu fod yn rhan arferol o’r strategaeth fusnes fel iechyd a diogelwch ac AD.
Mae angen i gwmni adeiladu ddod â’i gadwyn gyflenwi a’i bartneriaid ynghyd â nhw ar y daith, gan sicrhau newid gwirioneddol, cynaliadwy yn y gymuned ac yn fasnachol, gan alinio eu strategaeth gymdeithasol i’w strategaeth fasnachol.
Mae’r dull hwn yn hanfodol ac yn golygu nid yn unig y gellir cyflawni twf busnes, ond mae staff cwmni a’i bartneriaid yn cael bod yn rhan o rywbeth pwerus, gan helpu i hybu eu hyder, morâl a synnwyr eu hunain o werth. I unrhyw fusnes sy’n cymryd rhan mewn darparu gwerth cymdeithasol go iawn mae’n fuddugoliaeth.
Allwedd i weithredu rhaglen gymunedol lwyddiannus sy’n darparu gwir werth cymdeithasol yw sicrhau bod dull sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn yn cael ei gymryd gyda’r holl bartneriaid cymunedol yn cael ‘sedd o amgylch y bwrdd’ a ‘llais cyfartal’ wrth drafod sut y dylai rhaglen ymgysylltu weithio, sut orau i estyn allan, sut mae llwyddiant yn edrych a sut i’w ddarparu. Mae hyn yn lleihau hunan-asesu a thicio bocsys sydd wedi esblygu mewn adrodd ar werth cymdeithasol.
Mae pob rhaglen ymgysylltu yn wahanol a dim ond drwy wrando ar y gymuned ei hun a gall cymryd agwedd sy’n canolbwyntio ar yr unigolyn ddechrau deall sut i sicrhau’r lefel gywir o newid cynaliadwy.
Mae hyn hyd yn oed yn bwysicach oherwydd effeithiau Covid ar gymunedau a’r angen i nawr ‘Adeiladu’n Ôl yn Well’, mynd i’r afael â gwendidau mawr yn yr economi a’r anghydraddoldebau dwfn yn ein cymdeithas sy’n golygu mai pobl fwyaf bregus sydd wedi cael eu taro galetaf.
Efallai eu bod nhw’n ddau air bach, ond mae gan ‘werth cymdeithasol’ ran enfawr i’w chwarae yn nhwf busnes a chymunedau yn 2022 a thu hwnt.
